वारी गडकोटांची

स्वातंत्र्यदिन मोहीम किल्ले रोहिडा व रायरेश्वरच पठार १५ ऑगस्ट २०१७ राहून गेलेला रोहिडा रायरेश्वरचा ब्लॉग सह्याद्री, इथं येणाऱ्या प्रत्येकाला आपल्या सौंदर्याची भुरळ तर पाडतोच पण पावलोपावली इथं घडलेल्या इतिहासाची साक्षही देतो. गगन भेदू पाहणारा सह्याद्री, रयतेच्या स्वतंत्र्यासाठी धारातीर्थी पडलेल्या मावळ्यांचा पराक्रम ही कसा उत्तुंग व अफाट आहे याची जाणीव करून देतो. परकीय आक्रमणांना उधळून लावत ज्या गडकोटांच्या छायेखाली सह्याद्रीच्या पदरात हे स्वराज वाढलं ते गडकोट सुद्धा स्वातंत्र्याची प्रतीके आहेत. त्यामुळे नेहमी प्रमाणे यंदाचाही स्वातंत्र्यदिन सह्याद्रीत साजरा करून हॅट्रिक साधायची होती पण जून जुलै मधेच रायगड, हर्णे बंदर, फत्तेगड, तिकोना अशी भटकंती झाल्यामुळे १५ ऑगस्ट साठी घरून परवानगी भेटेल याची खात्री न्हवती त्यामुळे कोणतही प्लानिंग केलं न्हवतं. पण तरी जवळच अगोदर पुरंदर जायचं ठरलं पण निलेश बोलला पोर लांब जायला नको म्हणतायत मग वाटलं यावेळी अता कात्रज लेकवरच समाधान मानावे लागेल की काय पण सकाळी ८ ला परत विक्याला फोन केला कुठं जायचं तर म्हंटला सर्दीने जाम झालोय आणि किल्यावर जायचं म्हं...

"आरमार म्हणजे एक स्वतंत्र राज्यांगच आहे. जैसे ज्यास अश्वबळ त्याची पृथ्वी आहे. तद्वतच ज्याजवळ आरमार त्याचा समुद्र." त्या काळातील आरमाराचे अप्रतिम वर्णन आमात्यांनी आज्ञापत्रात केले आहे. सह्याद्रीच्या अंगाखांद्यावर दुर्गम, बेलाग दुर्गांच्या साथीने वाढणारा स्वराज्याचा डोलारा आता त्याला गरज होती ती बुलंद आरमाराची. ज्याचे आरमार त्याचा समुद्र हे महाराजांनी जाणले होते. समुद्राकडील स्वराज्याच्या सीमा मजबूत आणि सुरक्षित करण्यासाठी छ. शिवरायांनी मराठा आरमाराची स्थापना केली. महाराजांनी १६५७ साली कल्याण, भिवंडी जिंकल्यानंतर या बंदरांमध्ये जहाज बांधणीला सुरुवात झाली. सुरवातीला २० गलबतांपासून निर्मिती सुरु केली हि गलबते जंजिऱ्याच्या सिद्द्दी विरुद्ध वापरण्यात येणार होती. समुद्रावर सत्ता गाजवणाऱ्या इंग्रज, पोर्तुगीज, डच, सिद्दी यांना लगाम लावत मराठ्यांचं आरमार सागरावर आपाले निशाण फडकवण्यासाठी सज्ज होते. आरमाराची बांधणी करत असताना या आरमाराची बाजू भक्कमपणे पेलण्यासाठी दर्यासारंग, मायनाक भंडारी, दौलतखान, लायजी पाटील, इब्राहिमखान, तुकोजी आंग्रे यांसारख्या मातब्बर सरदारांची साथ छ. शिव...